1 września 1939 roku to data, którą bez trudu wskaże każdy uczeń. Właśnie wtedy pierwsze pociski z pancernika Schleswig-Holstein uderzyły w polską placówkę na Westerplatte. Właśnie wtedy bomby spadły na Wieluń, a granice Rzeczypospolitej przekroczyły potężne kolumny wojsk niemieckich. Był to początek jednego z największych dramatów w dziejach ludzkości. Lecz preludium II wojny światowej, ta pełna skrywanej grozy i złudnych nadziei na pokojowe wyjście z kryzysu uwertura grana była już wcześniej.
Rok 1938 upłynął pod znakiem wielkiej polityki. Wielkiej polityki, która z jednej strony rozgrywała się w salonach oficjalnych rezydencji, na międzynarodowych konferencjach i w obecności dziennikarzy. A z drugiej w głębokim cieniu; wśród intryg, spisków, sekretnych układów i morderczej, szpiegowskiej batalii.
Już pierwszy rzut oka na kalendarium wydarzeń daje nam poniekąd obraz sytuacji. Hitlerowskie Niemcy dokonują Anschlussu Austrii. Po dwóch latach krwawej wojny domowej Stolica Apostolska uznaje rząd Francisco Franco w Hiszpanii. W ZSRR trwają czystki wśród partyjnej wierchuszki. Zawarty przez Niemcy, Włochy, Wielką Brytanię i Francję układ monachijski upoważnia Niemcy do aneksji części Czechosłowacji. Miesiąc później Niemcy, Polska i Węgry dokonują rozbioru Czechosłowacji. W Niemczech i Austrii dochodzi do masowych pogromów ludności żydowskiej, tzw. nocy kryształowej. Do produkcji wchodzi nowa, ulepszona wersja niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.
Całą tę panoramę niezwykłych wydarzeń, zakulisowych intryg oraz faktów, które pozornie tylko nie miały znaczenia dla najbliższej przyszłości Europy i świata, przedstawia Piotr M. Majewski. "Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu" to najciekawsza książka historyczna ostatnich lat. W 2019 roku uhonorowano za nią autora Nagrodą Klio. Znalazła się też w finale Nagrody Literackiej Nike. Opowiadając o brudnych grach na szczeblach władzy, zakrojonych na szeroką skalę kampaniach propagandowych i o tym, co przed okiem zwykłego śmiertelnika było zazwyczaj ukryte, Majewski przedstawia prawdziwe mechanizmy uprawiania polityki.